Án lệ Gideon, Clarence Earl Gideon người đàn ông trở thành anh hùng bất tác dĩ, học hết lớp 8 rồi trở thành một ngư phủ kiếm cơm. Một trong những án lệ, vụ việc thay đổi nền tư pháp Hoa Kỳ. Gideon bị cáo buộc xâm nhập gia cư bất hợp pháp một căn hộ ở thành phố Panama, bang Florida vào tháng 6 năm 1961.
Tại phiên toà sơ thẩm Toà án hạt Bay, ông yêu cầu mình cần có luật sư và đã yêu cầu Toà án chỉ định cho ông một Luật sư nhưng bị từ chối. Theo luật tiểu bang Florida, Toà án chỉ định Luật sư khi bị cáo phạm trọng tội với mức khung tử hình. Nên Gideon đã tự mình bào chữa tại phiên toà sơ thẩm, Toà án phán quyết ông có tội và xử ông 5 năm tù giam. Gideon đã “kháng cáo” lên Toà thượng thẩm tiểu bang Florida cho rằng toà án sơ thẩm vi phạm hiến pháp, vi phạm quyền hiến định của công dân khi được quyền có Luật sư. Toà thượng thẩm số 14 đã từ chối kháng cáo của Gideon.
Vụ án ban đầu đặt tên Gideon vs Cochran, giám đốc trại giam bang Florida, vào thời điểm Toà Án Tối Cao(Tối Cao Pháp Viện) đang tranh luận phán quyết thì Louie L. Wainwright lên thay Cochran nên vụ án được đặt lại tên. Gideon đã viết bảng cứu xét (Certiorari) và Tối Cao pháp viện đã đồng ý xem xét lại vụ án.
Ngày 15 tháng 1 năm 1963, Tối Cao Pháp Viện đã tranh luận vụ việc, luật sư Abe Fortas người sau này trở thành thẩm phán Tối Cao Pháp Viện, đã biện hộ miễn phí cho Gideon lập luận rằng Gideon chỉ mới học hết lớp 8 nên việc tự biện hộ tại toà sơ thẩm sẽ thiếu xót và chưa nắm hết quy định pháp luật. Do thu nhập của ông từ nghề đánh bắt không đủ tiền để thuê một luật sư, Hiến pháp công bằng phải bảo vệ tất cả mọi thành phần kể cả người nghèo. Hai tháng sau, ngày 18 tháng 3 năm 1963 Tối Cao Pháp Viện ra phán quyết chấp nhận lập luận quan điểm của bị cáo. Án lệ này đã thay thế án lệ Betts-Brady “chỉ định một Luật sư không phải quyền cơ bản, không nhất thiết để cho một vụ án sơ thẩm công bằng”.
Tu Hiến pháp Hoa Kỳ số 6 đảm bảo mọi công dân đều được hưởng công bằng trước pháp luật đặc biệt vụ án hình sự. Phán quyết của Tối Cao Pháp Viện yêu cầu Toà án liên bang phải chỉ định Luật sư cho các bị cáo khi các bị cáo không đủ tiền thuê Luật sư dựa trên Tu hiến pháp số 14 đảm bảo mọi công dân đều được hưởng nhân quyền. Phán quyết này làm tiền đề cho án lệ Miranda sau này.
Thẩm Phán TCPV đồng ý toàn bộ vụ việc
Dịch và cải biên: La Mạnh Nhất
Sources: https://www.uscourts.gov/educational-resources/educational-activities/facts-and-case-summary-gideon-v-wainwright, https://www.oyez.org/cases/1962/155