Sức Mua nền kinh tế là gì?
Sức mua là giá trị tiền tệ thể hiện qua giá trị hàng hóa, dịch vụ mà trên số lượng tiền tệ có thể mua. Sức mua rất quan trọng, phải ở trạng thái cân bằng, lạm phát làm giảm sức mua đối với hàng hóa dịch vụ.
Trong thuật ngữ ngành đầu tư, sức mua kinh tế là số tiền khách hàng có sẵn để mua các dịch vụ bảo đảm hơn là ký quỹ các khoản dịch vụ khác(khoản vay, mua hàng…), được xem là sức mua của tiền tệ
Bản chất của Sức mua kinh tế?
Lạm phát giảm giá trị sưc mua đồng tiền, làm tăng giá hàng hóa. Để đo lường sức mua ở phương thức truyền thống, chúng ta so sánh giá hàng hóa, dịch vụ đối với giá trị hàng hóa như chỉ số giá tiêu dùng Consumer Price Index (CPI). Giả sử bạn có cùng thu nhập với ông bà bạn 40 năm trước, chúng ta cần thu nhập cao hơn để có được cùng giá trị chất lượng cuộc sống.
Sức mua ảnh hưởng đến mọi góc cạnh của nền kinh tế, từ tổng giá trị hàng hoa được mua, đầu tư, giá cổ phiếu làm yếu nền kinh tế. Sức mua của tiền tệ giảm do lạm phát lớn, nhiều vấn đề lớn phát sinh bao gồm giá hàng hóa tăng, lãi xuất tăng sẽ làm ảnh hưởng nền kinh tế toàn cầu, kết quả giảm tỷ lệ cho vay. Các yếu tố góp phần gây khủng hoảng kinh tế
Chính phủ các nước nghiên cứu đưa ra chính sách quy định để bào vệ sức mua tiền tệ giữ nền kinh tế ổn định. Một phương pháp giám sát sức mua thông qua chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Văn phòng thống kê lao động đưa ra biện pháp định lượng cộng trung bình giá tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ, vận tải, lương thực, y tế. CPI tính sự thay đổi giá dùng làm công cụ tính sự thay đổi giá trị cuộc sống, xem xét thị trường để quyết định lãi suất lạm phát và giảm phát.
Khái niệm liên quan đến sức mua là sức mua tương đương Purchasing Price Pariy (PPP). Khái niệm này là ước lưởng khoảng chênh lệch cần được được điểu chỉnh gái cả hàng hóa, thay đổi tỷ lệ lãi suất của hai quốc gia để thay đổi ngoại hối thích hợp với sức mua từng quốc gia. PPP có thể sử dụng so sánh cấp độ thu nhập quốc gia và các thông số kinh tế liên quan, tỷ lệ lạm phát cho phép.
- Sức mua là số lượng hàng hóa dịch vụ mà đơn vị tiền tệ mua tại một thời điểm nhất định
- Lạm phát tác đông xấu đến sức mua
- Ngân hàng quốc gia cố gắng duy trì giá cả ổn định thông qua duy trì sức mua bằng cách áp đặt tỷ lệ lãi suất, các mặt hàng khác.
Sơ lược về lịch sử
Lịch sử đã ghi nhận vài cuộc lạm phát và lạm phát phi mã hoặc sụp đổ của sức mua có vài nguyên nhân trở thành hiện tượng chung. Giá cả đắt đỏ, chiến tranh tàn phá dẫn đến kinh tế sụp đổ, thường đối với quốc gia thua cuộc như Đức trong chiến tranh thế giới lần 1. Đức trải qua một thời kỳ kinh tế khó khăn, lạm phát lớn chưa từng thấy lịch sử nước này, khi phải bồi thường chiến phí rất lớn và không thể trả chiến phí Đức phải ghi nợ các nước và lạm phát xảy ra đồng Mark Đức không có giá trị.
Ngày nay, ảnh hưởng của việc mất sức mua còn ảnh hưởng lớn tới thời điểm này sau khủng hoảng tài chính 2008 và châu Âu phải đổi mặt với vấn đề nợ công. Sau đó ảnh hưởng toàn cầu, đồng Euro không được gắn kết lớp buộc các chính phủ phải thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng, tránh khủng hoảng kinh tế.
Lấy ví dụ, năm 2008 Cục dự trữ liên bang Mỹ (USFR) đã giữ lãi suất gần như bằng 0% , thực hiện chính sách mua lại tài sản và trái phiếu chính phủ, các công ty, nhưng Cục dữ trữ thấy cần thiết phải mua lại trái phiếu chính phủ và các biện pháp can thiệp để đảm bảo lãi suất, bơm tiền vào thị trường. Thị trưởng sẽ phải trải qua giai đoạn tăng vốn, để kích tăng việc cho vay mà thanh toán nhanh chóng. Mỹ đã bỏ chính sách mua lại trái phiếu khi kinh tế ổn định vì các chính sách trên gặp rất nhiều vấn đề phúc tạp.
Ngân hàng trung ương Châu Âu cũng làm tương tụ Mỹ để tránh giảm phát khu vực chung đang đối mặt nợ công, tăng sức mua. Vụ kinh tế tiền tệ Châu Âu cũng ban hành quy định nghiêm ngặt các quốc gia khu vực báo cáo chính xác nợ công, lạm phát, dữ liệu tài chính khác. Các quốc gia phải giữ tỉ lệ lạm phát 2% mức có thể chấp nhận được, giảm phát sẽ làm kinh tế đình trệ
Được và mất từ sức mua
Tăng hay giảm số lượng tiền người tiêu dùng mua hàng, người tiêu dùng mất thêm tiền sức mua giảm ngược lại. Sức mua giảm do chính sách của chính phủ, lạm phát, thảm họa tự nhiên hay do con người. Sức mua mạnh lên do giảm phát hoặc cải tiến công nghệ.
Biện pháp tính sức mua là chỉ số giá tiêu dùng CPI thể hiện giá tiêu dùng tăng. Ví dụ, một laptop 2 năm trước mua 1000$ đô hiện tại còn 500$, người tiên dùng đã thấy sức mua tăng lên. Với 1000$ đô có thể mua laptop và các món hàng khác.
Biện pháp nào bảo vệ nguy cơ ảnh hưởng sức mua
Những người về hưu sẽ bị ảnh hưởng do mất sức mua, khi họ sống dựa vào lương hưu. Họ phải đảm bảo lương hưu sinh lợi tỉ lệ trả lại cao hơn tỉ lệ lạm phát để tổ ấm về già được đảm bảo
Biện pháp thắt chặt nợ công và đầu tư hứa hẹn thay đổi tỉ lệ trả lương hưu tránh nguy cơ. Thay đổi “Dòng niên kim” (annuities) chứng chỉ ký gửi trái phiếu ngân hàng trung ương chuỗi chi trả thanh toán cố định hằng năm qua các hợp đồng bảo hiểm.
Nguồn: https://thecitizenvietnam.com/blog/2019/11/29/suc-mua-cua-nen-kinh-te-purchasing-power/, Hệ số Gini, Chỉ số phát triển con người là gì (HDI)