Án Lệ Roe-Wave bị lật ngược- Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ không ủng hộ phá thai

Ngày 26 tháng 6 năm 2022 Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã lật ngược án lệ Roe-Wave kéo dài gần nửa thế kỉ, phán quyết mang tính bước ngoặt thay đổi toàn bộ hệ thống pháp pháp luật quy định về phá thai khởi nguồn từ vụ kiện Roe và Wade năm 1973 công nhận quyền phá thai của phụ nữ là hợp hiến, được hợp pháp hóa việc này trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ.

án lệ roe lật ngược

Phán quyết được đưa ra bắt nguồn từ vụ kiện Án lệ Dobbs kiện Tổ chức sức khỏe phụ nữ Jackson. Phán quyết ủng hộ đạo luật năm 2018 của tiểu bang Mississippi Đạo Luật tuổi thai kỳ (Gestational Age Act). Tỉ lệ phán quyết ủng hộ đạo luật tiểu bang Misissippi 6-3 nhưng tỉ lệ ra phán quyết lật ngược án lệ Roe-wave là 5-4, trong đó Chánh án John Robert đưa ra đồng thời hai quan điểm ông ủng hộ đạo luật cấm phá thai của tiểu bang Mississppi nhưng không muốn phá bỏ các tiền lệ vụ án trước đó. Nên phán quyết hủy bỏ án lệ Roe có tỉ lệ 5-4. Năm thẩm có tư duy cánh hữu phán ủng hộ lật ngược là Samuel Alito, Clarence Thomas, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett và bốn thẩm phán không ủng hộ có Chánh án John Robert, Elena Kagan, Sonia Sotomayor, Stephen Breyer.

Các thẩm phán ủng hộ đạo luật bang Misissippi

Nhận định thấy rằng Tối Cao Pháp Viện hiện tại do nhóm cánh hữu chiếm đa số đã đưa ra các phán quyết mang tính nhân văn nhiều hơn so với cánh tả trong Pháp Viện, có thể nói chiến thắng này trên nền tảng có ba thẩm phán do Tổng thống Donal Trump bổ nhiệm là Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett đã đưa đến quyết định mang tính lịch sử này.

Phán quyết lật ngược vụ kiện Roe cũng đã hủy luôn quyết định trong một phán quyết của Tối Cao Pháp Viện năm 1992 vụ kiện Planned Parenthood of Southeastern Pennsylvania v. Casey (1992) tái khẳng định quyền phá thai và cấm những đạo luật đặt ra những điều kiện nghiêm ngặt lên việc tiếp cận phá thai.

Sẽ có ít nhất 26 bang được cho có khả năng thông qua luật cấm phá thai sau phán quyết lịch sử của Tối Cao Phán Viện. Tiểu bang Mississippi nằm trong số 13 tiểu bang đã có một đạo luật cấm phá thai và sẽ cho phép thi hành đạo luật sau phán quyết ngày 22 tháng 6 năm 2022. Tiểu bang Louisiana, đã cho thi hành ngay lập tức đạo luật cấm phá thai. Idaho cũng đã kích hoạt thi hành cấm phá thai sau 30 ngày có phán quyết.

Sources: https://www.supremecourt.gov/