Án lệ Loving-Virginia là phát quyết của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ(Toà án Tối Cao) bác bỏ Luật chống kết hôn khác chủng tộc( Anti-miscegeneration Law) của tiểu bang Virginia vi hiến theo Tu hiến pháp số 14, Luật này tồn tại từ thời kỳ thuộc địa. Ban đầu cũng đã có những vụ việc tương tự án lệ Pace-Alabama 1883, Tối cao pháp viện ra phán quyết luật chống kết hôn khác chủng tộc là hợp hiến vì tạo ra sự công bằng giữ người da trắng và người da đen. Đến năm 1888, Toà án cấp dưới ra phán quyết tiểu bang có quyền quy định về kết hôn.
Đầu những năm 1950, hơn phân nửa các bang đặc biệt các bang miền Nam cấm kết hôn khác chủng tộc. Ở Virginia , đạo luật Bảo vệ toàn vẹn chủng tộc năm 1924 quy định kết hôn khác chủng tộc là phạm pháp. Ai vi phạm sẽ bị phạt từ một đến năm năm tù giam.
Năm 1958, hai công dân bang Virginia kết hôn với nhau là bà Mildred một người phụ nữ da đen và một công nhân xây dựng Richard Loving. Họ kết hôn ở đặc khu Colombia, Thủ đô Washington nơi này cho phép kết hôn khác chủng tộc rồi sau đó họ quay về lại Virginia. Ngày 11 tháng 6 năm 1958, Loving bị bắt lúc 2 giờ sáng, cả hai bị buộc tội vi phạm luật chống kết hôn.
Sau khi cả hai bị phán có tội phạt một năm tù giam, nhưng thẩm phán Leon M. Bazile bảo lưu phán quyết với điều kiện họ rời khỏi bang Virginia và không quay lại tiểu bang trong vòng 25 năm. Theo phán quyết gia đình ông buộc phải sống ở thủ đô Washington đến 7 năm. Năm 1963 Loving đã viết thư cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp Robert Kennedy nhờ giúp đỡ, Kennedy đã giới thiệu ông đến tổ chức Liên minh Tự Do Dân Sự Hoa Kỳ(American Civil Liberties Union ).
Tháng 11 năm 1963, ông Loving bắt đầu cuộc chiến pháp lý với sự trợ giúp của hai Luật sư trẻ Benard Cohen và Phillip Hirschkop. Đã yêu cầu thẩm phán Bazile bỏ phán quyết buộc tội nhưng thẩm phán từ chối. Hai luật sư kiện lên Toà thượng thẩm nhưng Toà vẫn ủng hộ phán quyết cấp dưới, kháng án lên Tối Cao Pháp Viện tháng 4 năm 1967.
Tại phiên tranh luận, tổng trưởng lý bang Virginia Robert D. Mcllwaine cho rằng đạo luật tiểu bang hợp hiến, so sánh đạo luật chống lại sự loan luân và đa thê. Hai luật sư bảo vệ cho Loving cho rằng luật của bang đã vi hiến theo Tu hiến pháp số 14. Luật sư biện hộ Hirschkop nhấn mạnh đạo luật này là “phân biệt chủng tộc và tư duy da trắng thượng đẳng, luật nô lệ”.
Ngày 12 tháng 6 năm 1967, Tối Cao Pháp Viện đã ra phán quyết tuyệt đối(9-0) Luật bang Virginia là vi hiến theo Tu hiến pháp số 14. Chánh án Earl Warren đã bình luận vào phán quyết ” Theo Hiến pháp, công dân có quyền kết hôn hoặc không kết hôn, với một người khác chủng tộc và không bị cản trở bởi chính quyền”.
Phán quyết đã xoá bỏ Luật chống kết hôn ở 16 bang gồm cả Virginia. Dù đã có phán quyết, nhưng rất nhiều bang chậm thay đổi luật, bang cuối cùng chấp nhận phán quyết là Alabama xoá bỏ quy định trên vào năm 2000.
Trong thời gian xảy ra cuộc chiến pháp lý gia đình Loving sống tại nông trại bí mật ở Virginia, sau phán quyết họ về sống ở Central Point. Richard Loving mất năm 1975 trong vụ tai nạn, còn Mildred may mắn sống xót trong vụ này. Bà không tái giá và dành quãng đời còn lại sống ở Central Point.
Thẩm phán TCPV ủng hộ ra phán quyết
Dịch và cải biên: La Mạnh Nhất
Link phán quyết: https://supreme.justia.com/
Sources: https://www.oyez.org,
Các Án Lệ khác: Án Lệ Phá Thai-Roe vs Wade
Án Lệ Plessy-Ferguson(1896) Phân chia nhưng công bằng
Án lệ Gideon-Wainwright (1963)Quyền được có Luật Sư
Án Lệ Miranda-Quyền Được Giữ Im Lặng
Rockefeller-Án lệ chống độc quyền